Fitoterapi Nedir?
Yunanca phyto (bitki) ve therapei (tedavi) kelimelerinden adını alan fitoterapi; bitkilerin etkili olan kısımlarıyla (drog) ya da bunlardan elde edilen özlerle (ekstre) uygulanan tamamlayıcı, önleyici ve destekleyici bitkisel tedavi yöntemidir.
Fitoterapinin Önemi (¹)
Hastalıkları tedavi etmek için insanoğlu çok eski çağlardan beri bitkilerden fayda ummuştur. Bunun sonucunda da karşılığını fazlasıyla almıştır. Günümüzde fitoterapi, eczacılığın “Farmakognozi” anabilim dalınca ele alınır. Geçmişteki fitoterapi uygulamaları ile günümüzdeki uygulamalar arasında bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bunlardan en temel olanı, artık bitkilerin bütünüyle değil, faydalı kısımlarının tedavi amacıyla kullanılmasıdır.
Örneğin eskiden bir bitkinin uçucu yağından faydalanmak için onun çayı yapılıp içilirken, şimdi o bitkideki uçucu yağ ekstre edilerek tek başına kullanılabilmektedir. Bu da bize bitkinin etken madde içermeyen ve kullanılmayan, hatta yan etki barındıran diğer kısımlarından korunmamızı, sadece yararlı olanı almamızı sağlamaktadır.
Günümüzde fitoterapideyince ilk akla gelen ülke Almanya’dır.
Fitoterapi mi Modern Tıp mı?
Böyle bir ayrım yapılması elbette doğru değildir.
Modern tıp, tüm dünyada kabul görmüş ve hızla gelişen teknolojilerle birçok hastalığa çözüm sağlayan ana tedavi yöntemidir. Fitoterapi ise bu tedavileri destekleyici ve hastalıkları önleyici konumdadır.
Fitoterapi uygulamaları her ne kadar “alternatif tıp” olarak adlandırılsa da bu çok doğru bir tanımlama değildir. Zira tıp, alternatifi olan bir bilim değildir. Bu açıdan bakıldığında fitoterapi uygulamalarına “geleneksel, destekleyici veya tamamlayıcı tıp” demek daha doğru bir tanmlama olacaktır.
Fitoterapi modern tıbbın alternatifi olmasa da beslendiği kaynaklar aynıdır. Birçok ilacın hammadesi bitkilerden elde edilmektedir. Fitoterapi de bir bilimdir ve kesinlikle konunun uzmanları tarafından uygulanmalıdır. Doğru uygulandığında ise fitoterapinin destekleyici ve önleyici etkisi kaçınılmazdır.
Madem ki Bitkidir O halde Zararsızdır (!) (²)
Hayır!
Bitkilerin birçok faydasının yanı sıra çok tehlikeli, hatta ölümcül olabilecek yan etkileri de vardır. Bitkisel ürünlerin doğal oluşu, kullanıcıya hiçbir yan etkisinin ve zararının olmayacağı anlamına gelmez. Bitkiler vücuttaki etkilerini tıpkı sentetik ilaçlarda olduğu gibi içerdikleri kimyasal maddeler yoluyla gerçekleştirirler. Yanlış ve bilinçsiz ilaç kullanımı nasıl ki istenmeyen sonuçlara yol açabiliyorsa, bitkilerin yanlış kullanımı da aynı sonuçlara yol açabilmektedir.
Fitoterapinin ülkemizde yanlış ve halk sağlığına zarar verecek şekilde uygulanmasının birçok nedeni vardır. Bu nedenlerin başında, medyanın olaylara sansasyonel olarak yaklaşımı ve reyting uğruna konuları çarpıtarak sunması gelmektedir. Konunun uzmanları olmayan kişilerin bu konulardaki beyanatları ve yayınları, halk sağlığını olumsuz etkileyebilmektedir.
Fitoterapinin Tercih Nedenleri (²)
- Tıbbi tedavide sentetik ilaçlara destek vermesi
- Hastalıklara karşı önleyici olarak kullanılması
- Sentetik ilaçların birçok yan etkisinin olmasına karşın fitoterapi uzmanları tarafından doğru yöntemlerle hazırlanmış ve üretilmiş bitkisel preparatların yan etkilerinin çok daha düşük oranda olması ya da hiç olmaması
- Modern ilaç ya da tedavilerden yanıt alamama ya da tatmin olamama
- Bitkisel preparatların daha ucuz ve ulaşılabilir olması
- Yüzyıllardır uygulanan deneyimlere dayalı bilgi ve alışkanlıklar
Peki Nelerdir Bu *Fitoterapötikler? (²)
Tıbbi Çaylar
Paket çaylar, Poşet çaylar, Instant çaylar, Granule çaylar.
Galenik Preparatlar
Ekstre, Eliksir, Tentür, Alkola, Hidrola, Maserat vd…
Hazır Preparatlar
Tablet, Kapsül, Şurup, Pastil, Sprey, Toz, Bitki özü, Lapa, Yağ, Gargara, Macun vd…
*Farmakopelerde kayıtlı bitkisel drog veya standardize ekstrelerden uygun farmasötik formda ve belirli dozda hazırlanmış dahili olarak kullanılan ürün veya müstahzarlar.
Fitoterapötiklerin Kullanımındaki Önemli Hususlar (²)
- Özellikle çaylarda, önerilen şekilde hazırlanan preparat bir defada kullanılmalıdır.
- Yan etki durumlarını dikkatle takip etmek gerekir.
- 1 yaşından küçük çocuklarda ve hamilelerde doktor tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır.
- Diyabet, gut, sinir, kalp, böbrek hastaları bilinmeyen zararlar içerebilecek durumlara dikkat edilmelidir.
- Miadı dolmuş, doğru saklanmamış, hava ve güneşle temas etmiş ürünler satın alınmamalı ve kullanılmamalıdır.
